Şanlıurfa Kent Konseyi Tarım ve Hayvancılık Çalışma Grubu Başkanı ve aynı zamanda Toprak Koruma Kurulu Üyesi olan Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Rıza Öztürkmen'in "Toprak Koruma Ve Arazi Kullanım Kanununun Şanlıurfa’da Uygulanması" ile ilgili yaptığı çalışmayı kamuoyunun bilgisine sunuyoruz.
Şanlıurfa arazi dağılımı bakımından; Türkiye’deki tarım alanının %4,9’ una sahip olup, Konya ve Ankara’dan sonra üçüncü sıradadır. Şu anda ilimizde sulanan alan yaklaşık 3,9 Milyon dekar’ dır. GAP projesi tamamlandığında Şanlıurfa İlinde sulanacak alan miktarı 9,4 Milyon dekar olarak planlanmıştır. Şanlıurfa ilinde 2017 Yılında ÇKS’ye kayıtlı çiftçi sayısı 55.496 olup, Türkiye çiftçi sayısının (2.7 Milyon) % 2.6’sı’dır. 2016 yılında Ülkemizin; Pamuk üretiminin % 41’ i, Buğday üretiminin % 4’ü, Mercimek üretiminin % 28’i, Arpa üretiminin % 3’ ü, Mısır üretiminin % 9’ u ve Fıstık üretiminin % 28’i İlimizde gerçekleşmiştir. İlimizin ülkemiz ekonomisine TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ olarak katkısı 7,01 Milyar TL’dir.
Bununla beraber 2016 yılında ilimizde Pamuk 1.802.857 da alanda 852.391 ton, Buğday 3.149.995 da alanda 917.545 ton, Arpa 2.185.663 da alanda 243.298 ton, Mercimek 1.024.032 da alanda 96.086 ton, Mısır (dane) 681.069alanda 547.715 ton üretilmektedir. İlimiz yıllık TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ yaklaşık 5,1 Milyar TL’dir. Şanlıurfa yaklaşık 1.200.000 ha tarım alanıyla Türkiye’nin ve Ortadoğu’nun Tarım merkezlerinden biridir.
UNUTMAYALIM Kİ GELECEKTE TOPRAK VE SU OLMAZSA HİÇ BİRİMİZ OLAMAYIZ
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu 3 Haziran 2005 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanunun amacı, toprağın doğal veya yapay yollarla kaybını ve bozulmasını engellemektir. Kanunda belirtildiği gibi valiliklerce kurulan Toprak Kurulu ayda bir kez Vali başkanlığında ve tarım il müdürlüğü sekretaryasında toplanması gerekmektedir. Şanlıurfa ilinde 2006 yılında kurulan Toprak Kurulu sadece birkaç kez toplanarak çok sınırlı kararlar alabilmiştir. Son iki yılda İlimiz Valileri duyarlılığı ve Tarım Bakanlığı bürokratlarının çabasıyla Büyük Ova Statüsünün ilanı ile Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun gereği kurulan Toprak Koruma Kuruluna destekleme ve kredi alacak teşebbüslerin haricinde hiçbir başvuru olmamakta ve betonlaşma hızla devam etmektedir.
ACABA 1 CM KALINLIĞINDAKİ TOPRAĞIN 1000 YILDA OLUŞTUĞUNU BİLİYOR MUYUZ?
Sahibi, kontrolü ve düzenlemesi belirli olmayan değerli tarım topraklarımız korunamadı. Öyle ki 2009 uydu verilerine göre yapılan bir çalışmada Harran Ovası tarım alanlarında (kadastral veriler kullanılarak köy yerleşim alanları dışında) konut, sanayi ve petrol istasyonu olmak üzere 3 alanda amaç dışı kullanım olduğu görülmüştür. Toplamda konut anlamında 21 399 adet yapılaşmanın 15 695 dekar, sanayi olarak 130 adet fabrikanın 2 416 dekar ve petrol istasyonu olarak da 37 istasyonun 253 dekar tarım alanını işgal ettiği tespit edilmiştir. Toplam tarımsal amaç dışı yapılaşma 21 566 adet ve 18 364 dekardır (Aydoğdu ve Ark., 2009). Tarım alanlarında amaç dışı kullanım bu hızla devam ederse, Harran Ovası yerini maalesef büyük bir Harran Tatil köyüne bırakacaktır. Gelecekte Ovada yerleşim yapıp, dağlarda da tarım yapacak duruma geleceğiz. Bu gün tekrar yapılan çalışmada Ovadaki Köy Yerleşim yeri dışındaki betonlaşmanın 50.000 da olması büyük bir problemdir.
Maalesef, ilimizde talep olmadan veya izinsiz arazi kullanımlarına ne işlem yapılacağı ve yapıldığı açık değildir. 2005 Yılından beri Tarım Arazilerine yapılan beton işgalini hiçbir kurum sahiplenmemiş ve kanser gibi artarak devam etmiştir. Bu konuda Büyükşehir Belediyesi, İlçe Belediyeleri, Muhtarlar ve Jandarmanın sorumluluk alması, toprağımıza sahip çıkması ve koordineli çalışması gereklidir.
NEDEN, ROBOT, YAPAY KAN, YAPAY BEYİN, YAPAY ZEKA VE İNTERNETİ İCAT EDEN İNSANOĞLU 1 GRAM TOPRAĞI ÜRETEMİYOR?
GAP çerçevesinde il nüfusunun artması, sektörlerin bölgeye ilgisi ve şehirdeki büyüme amaç dışı arazi kullanımlarını artırdığı dikkat çekmektedir. Her geçen gün tarımsal potansiyeli yüksek alanların hızlı bir şekilde yapılaştığı ve amaç dışı kullanıldığı görülmektedir. Bu anlamda Tarım Arazilerine yakın alanlardaki yapılaşma planlanmalı ve kontrol edilmelidir. Ülke bütçesinin önemli bir bölümünün bölgeye aktarılmasının ana alsancak escorti olan yüksek verimlilik potansiyeline sahip toprakların amaç dışı kullanılmaması ve amacı doğrultusunda değerlendirilmesi için ilgili yasalar çerçevesinde gerekli önlemlerin alınmasının doğru olacağına inanıyoruz.
